Vragen over coronavaccinatie en veiligheid, betrouwbaarheid en bijwerkingen

Is het coronavaccin wel veilig?

Voor coronavaccins gelden dezelfde strenge eisen als voor andere vaccins. Het vaccin moet veilig en betrouwbaar zijn en goed werken. Daar oordeelt het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) samen met het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) over. Ook nadat vaccins zijn goedgekeurd, worden ze in de gaten gehouden. Er komt een Europees bewakingssysteem om de veiligheid van vaccins in de gaten te houden.

Hoe weet ik zeker dat het veilig is om mij te laten vaccineren? 

Veiligheid van het coronavaccin staat bovenaan. Hier gelden strenge eisen voor. Net als bij andere vaccins. Bij twijfel over de veiligheid van een vaccin mag het niet worden toegelaten in Nederland. Ook voor de bijwerkingen gelden strenge regels. De voordelen (de werkzaamheid van vaccins) moeten groter zijn dan de nadelen (de bijwerkingen). Het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) beoordelen of een vaccin tegen corona veilig is en goed werkt. Dit gebeurt bij elk vaccin in Nederland.

Bijwerkingen

De coronavaccins zijn getest op tienduizenden mensen. Sommige mensen hebben een paar dagen last van spierpijn of koorts. Dat gebeurt vaker bij vaccinaties. Het kan ook zijn dat er onbekende bijwerkingen optreden bij het coronavaccin. Maar die kans is heel klein.

Snelle ontwikkeling

Hoe kan het dat de ontwikkeling van de coronavaccins zo snel gaat? Dat heeft een paar redenen:

• Wereldwijd werken meerdere bedrijven aan verschillende coronavaccins. Tegelijkertijd delen zij hun kennis.
• Veel onderzoeken vinden gelijktijdig plaats. En niet na elkaar. Dat scheelt tijd.
• Onafhankelijke medicijnautoriteiten zetten extra mensen in. Ook beoordelen zij tussentijdse resultaten.

Wat gebeurt er als er onverwachte bijwerkingen optreden?

Het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) keurt vaccins alleen goed als ze veilig zijn, goed werken en de juiste kwaliteit hebben.

Het vaccin wordt op tienduizenden mensen getest. Dat gebeurt in de laatste fase van het onderzoek. De meeste bijwerkingen treden op binnen zes weken na vaccinatie. Ze zijn dus tijdens de studies al ontdekt. Bijwerkingen zijn nooit helemaal uit te sluiten. Dit geldt voor alle vaccins en medicijnen. Dus ook voor een coronavaccin.

Kan ik anderen nog besmetten als ik gevaccineerd ben? 

Als u gevaccineerd bent, is de kans groot dat u niet (of minder) ziek wordt na besmetting met corona. Uit de eerste onderzoeken blijkt dat het vaccin van BioNTech/Pfizer de kans op COVID-19 met 95% verlaagt. Dit vaccin is op 21 december goedgekeurd voor Nederland door het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA). Andere coronavaccins zeggen tot 90% bescherming te bieden. De onderzoeken en goedkeuringen van deze vaccins door EMA lopen nog. De resultaten van deze onderzoeken zijn dan ook nog niet bekend.

Kan ik tussen de eerste en tweede vaccinatie corona krijgen?

Ja dat kan. Er zijn twee vaccinaties met een tussenpoos van 21 dagen nodig voor een goede bescherming tegen corona. Tussen de eerste en tweede vaccinatie is de afweer nog niet voldoende en kunnen mensen nog corona krijgen. Het blijft daarom altijd belangrijk om je te laten testen wanneer je klachten krijgt die passen bij corona. En om de maatregelen en adviezen op te volgen.

Kan ik na de tweede vaccinatie corona krijgen?

Ja dat kan. Zeven dagen na de tweede vaccinatie is ruim 90% van de mensen beschermd tegen corona. Ook mensen die twee keer gevaccineerd zijn, kunnen dus nog corona krijgen. Maar de kans is wel klein en het ziekteverloop is dan meestal minder ernstig. Het blijft daarom altijd belangrijk om je te laten testen wanneer je klachten krijgt die passen bij corona.

Wat gebeurt er als ik na de eerste prik in aanraking kom met het coronavirus? Ben ik daarna ook beschermd of moet ik toch nog de tweede prik halen?

We adviseren om ook de tweede vaccinatie te halen. We weten nog niet goed hoe lang je bent beschermd na infectie met het coronavirus, en daarom adviseren we altijd om de vaccinatieserie af te maken. Het streven is om drie weken na de eerste vaccinatie ook de tweede vaccinatie te halen, als dat langer wordt is dat waarschijnlijk geen probleem. Je mag langskomen voor deze tweede vaccinatie als je hersteld bent van de ziekte, en er minstens vier weken zijn verstreken na het begin van de klachten. Als je twijfelt of je voldoende hersteld bent van corona, overleg dan met de arts of instelling die jou zal vaccineren.

Werkt het vaccin nog als er een nieuwe mutatie komt?

Ja het vaccin werkt nog steeds. Het is normaal dat het virus verandert. Dit betekent niet meteen dat het vaccin niet meer werkzaam is, omdat het om kleine veranderingen gaat in het virus. Voor nu zijn er geen aanwijzingen dat de vaccinatie niet beschermt tegen de nieuwe mutaties van het coronavirus, zoals de nieuwe Britse variant. Wereldwijd houden landen goed in de gaten of de vaccinatie ook beschermt tegen nieuwe virusmutaties.

Kan ik als tweede vaccinatie een vaccin van een ander merk krijgen?

Het is de bedoeling dat beide vaccinaties van hetzelfde merk zijn. We weten niet of je ook beschermd bent als je verschillende merken vaccins krijgt. Combinaties van vaccins zijn ook niet onderzocht, dus dat raden we af.

Op dit moment weten we nog niet of u anderen kunt besmetten als u bent gevaccineerd. Komende tijd wordt dat beter onderzocht.

Het is geen gemakkelijke taak. Om meer te weten, moeten wetenschappers gevaccineerde mensen een hele tijd volgen. Deze proefpersonen moeten regelmatig coronatesten doen, ook als ze geen klachten hebben.

Een andere methode is om zogenaamd ‘epidemiologisch onderzoek’ te doen. Dat kan pas als grote groepen Nederlanders gevaccineerd zijn. Wetenschappers bekijken vervolgens of het aantal besmettingen van corona daalt. 

Komen vrouwen die zwanger zijn, of zwanger willen worden in aanmerking voor vaccinatie?

De Gezondheidsraad geeft aan dat zwangere vrouwen nog niet in aanmerking komen voor vaccinatie met dit vaccin, omdat de werkzaamheid en veiligheid bij deze groep onvoldoende zijn getest. In individuele gevallen zijn echter uitzonderingen mogelijk, bijvoorbeeld wanneer de risico’s van COVID-19 groter zijn dan de mogelijke nadelen van vaccinatie. Dan kan vaccinatie worden overwogen in overleg met de behandelend arts. Vrouwen die zwanger willen worden, kunnen wel gevaccineerd worden. Vrouwen bij wie achteraf is gebleken dat zij ten tijde van vaccinatie zwanger waren, worden zorgvuldig gemonitord door Bijwerkingencentrum Lareb.

Heeft het vaccin invloed op mijn vruchtbaarheid of IVF behandeling?

Nee, vaccinaties en vruchtbaarheid hebben geen invloed op elkaar. Als je zwanger wil worden via IVF is het goed om met je gynaecoloog te bespreken wat een goed moment is voor de coronavaccinatie.

Ik geef borstvoeding, mag ik dan gevaccineerd worden?

Er zijn geen redenen om vaccinatie bij vrouwen die borstvoeding geven af te raden.

Korona aşısı ve güvenliği, güvenilirliği ve yan etkileri hakkında sorular.

Korona aşısı güvenli midir?

Korona aşıları için diğer aşılarla aynı katı şartlar geçerlidir. Aşı güvenli, emniyetli ve iyi çalışmalıdır. Avrupa İlaç Ajansı (EMA), İlaç Değerlendirme Kurulu (CGB) ile beraber buna karar verirler. Aşılar onaylandıktan sonra bile izlenirler. Aşıların uygulandıktan sonra güvenliğini izlemek için bir Avrupa gözetleme sistemi olacaktır.

Aşı olmanın güvenli olduğundan nasıl emin olabilirim?

Korona aşısının güvenliği zirvededir. Diğer aşılarda olduğu gibi bunun için de katı şartlar uygulanır . Bir aşının güvenliğinden şüphe duyulduğunda, Hollanda'da buna izin verilmez. Yan etkiler için de katı kurallar geçerlidir. Faydaları (aşıların etkinliği) dezavantajlarıdan (yan etkiler) ağır basmalıdır. Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ve İlaç Değerlendirme Kurulu (CGB), koronavirüse karşı bir aşının güvenli olup olmadığını ve işe yarayıp yaramadığını değerlendirir. Bu, Hollanda'daki her aşıda olur.

Yan etkiler

Korona aşıları on binlerce insan üzerinde test edilmiştir. Bazı kişilerin birkaç gün kas ağrısı veya ateşi olur. Bu etkiler aşılarda sıklıkla olur. Korona aşısının bilinmeyen yan etkileri de olabilir. Ama bu şans çok düşüktür.

Hızlı geliştirilme

Korona aşılarının gelişiminin bu kadar hızlı gitmesi nasıl mümkün olabilir?Bunun birkaç nedeni var:

• Dünya çapında bir çok şirket çeşitli korona aşıları üzerinde çalışıyor. Aynı zamanda bilgilerini paylaşıyorlar.
• Pek çok araştırma aynı anda gerçekleşiyor, birbiri ardına değil. Bu zaman kazandırıyor.
• Bağımsız ilaç otoriteleri fazladan insan çalıştırıyorlar. Ayrıca ara sonuçları da değerlendirirler.

Beklenmeyen yan etkiler varsa ne olur?

Avrupa İlaç Ajansı (EMA), aşıları yalnızca güvenli, iyi çalışıyor ve doğru kalitede ise onaylar.

Aşı on binlerce insan üzerinde test ediliyor. Bu, araştırmanın son aşamasında gerçekleşir. Çoğu yan etki aşı olduktan sonraki altı hafta içinde ortaya çıkar. Yani çalışmalar sırasında zaten meydana geldi. Yan etkiler asla tamamen göz ardı edilemez. Bu, tüm aşılar ve ilaçlar için geçerlidir. Aynı zamanda bir korona aşısı için.

Aşı olmuşsam yine de başkalarına bulaştırabilir miyim?

Aşı olduysanız, korona ile enfekte olduktan sonra hastalanmama (veya daha az hastalanma) şansınız yüksektir. İlk çalışmalar, BioNTech / Pfizer aşısının COVID-19 riskini %95 oranında azalttığını göstermektedir. Bu aşı, 21 Aralık'ta Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından Hollanda için onaylandı. Diğer korona aşılarının %90'a kadar koruma sağladığı ileri sürülüyor. Bu aşıların araştırmaları ve onayları devam etmektedir. Bu çalışmaların sonuçları bu nedenle henüz bilinmemektedir.

Birinci ve ikinci aşılar arasında korona alabilir miyim?

Evet, bu mümkün. Koronaya karşı iyi bir koruma için 21 gün arayla iki aşı gereklidir. Birinci ve ikinci aşılama arasında bağışıklık sistemi henüz yeterli değildir ve korona olabilirsiniz. Bu nedenle, korona ile uyumlu şikayetler aldığınızda kendinize test yaptırmanız ve önlemleri-tavsiyeleri takip etmeniz her zaman önemlidir.

İkinci aşılamadan sonra korona alabilir miyim?

Evet, bu mümkün. İkinci aşılamadan yedi gün sonra, insanların %90'ından fazlası koronaya karşı korunmuş durumdadırlar. Ama yine de iki kez aşı olan kişiler hala korona olabilirler. Ancak şans azdır ve hastalığın seyri genellikle daha az ciddidir. Bu nedenle, korona ile uyumlu şikayetler aldığınızda kendinize test yaptırmanız her zaman önemlidir.

İlk aşıdan sonra korona virüsüyle temas edersem ne olur? Sonrasında korunmuş olacak mıyım yoksa yine de ikinci aşıyı yaptırmam gerekecek mi?

İkinci aşıyı da yaptırmanızı tavsiye ederiz. Koronavirüs enfeksiyonundan sonra ne kadar süre korunacağınızı henüz bilmiyoruz, bu yüzden her zaman aşı takvimini tamamlamanızı tavsiye ediyoruz. Amaç, ikinci aşılamayı da ilk aşılamadan üç hafta sonra yaptırmaktır. Eğer daha uzun sürerse bu muhtemelen sorun olmayacaktır. Hastalıktan kurtulduysanız ve semptomların başlamasının üzerinden en az dört hafta geçtiyse ikinci aşı için gelebilirsiniz. Koronadan yeterince iyileşip iyileşmediğinizden emin değilseniz, sizi aşı yapacak doktor veya kurumla konuşun.

Yeni bir mutasyon varsa aşı yine de işe yarayacak mı?

Evet aşı hala işe yarıyor. Virüsün değişmesi normaldir. Virüsün küçük değişiklikler içermesi aşının artık etkili olmadığı anlamına gelmez. Şimdilik aşılamanın yeni İngiliz varyantı gibi koronavirüsün yeni mutasyonlarına karşı koruma sağlamadığına dair hiçbir kanıt yoktur. Dünya çapındaki ülkeler, aşılamanın yeni virüs mutasyonlarına karşı da koruma sağlayıp sağlamadığını yakından takip ediyor.

İkinci aşı olarak farklı bir markanın aşısını olabilir miyim?

Her iki dozun da aynı marka olması amaçlanmıştır. Farklı markalarda aşı olursanız da korunup korunmayacağınızı bilmiyoruz. Aşı kombinasyonları da araştırılmamıştır. Bu yüzden bunu önermiyoruz.

Aşı olduğunuzda başkalarına bulaştırıp bulaştırmayacağınızı da henüz bilmiyoruz. Bu yakın gelecekte daha detaylı araştırılacaktır.

Bu kolay bir iş değildir. Daha fazlasını öğrenmek için bilim adamlarının aşılanmış insanları uzun süre takip etmesi gerekir. Bu denekler, şikayetleri olmasa bile düzenli olarak korona testi yaptırmak zorundadır.

Diğer bir yöntem de "epidemiyolojik araştırma" yapmaktır. Bu, ancak Hollanda'da büyük gruplar aşılandığında yapılabilir. Bilim adamları daha sonra korona enfeksiyonlarının sayısının azalıp azalmadığına bakarlar.

Hamile olan veya hamile kalmak isteyen kadınlar aşı için uygun mudur?

Sağlık Konseyi, hamile kadınların aşılama için henüz uygun olmadığını belirtiyor. Çünkü gebeler üzerindeki etkinlik ve güvenliğin yeterince test edilmediğini belirtmektedir. Bununla birlikte istisnalar da mümkündür. Örneğin COVID-19 riskleri, aşılamanın olası dezavantajlarından daha fazla olduğunda. Bu durumda ilgili hekime danışarak aşılama düşünülebilir. Hamile kalmak isteyen kadınlara aşı yapılabilir. Aşılama sırasında daha sonra hamile olduğu ortaya çıkan kadınlar yan etkiler açısından dikkatle izlenir.

Aşı doğurganlığımı veya tüp bebek tedavimi etkileyecek mi?

Hayır, aşı ve doğurganlık birbirini etkilemez. Tüp bebek yoluyla hamile kalmak istiyorsanız, jinekoloğunuzla korona aşısı için doğru zamanın ne olduğunu görüşmenizde fayda var.

Emziriyorum aşı olabilir miyim?

Emziren kadınlarda aşı yapılmaması için hiçbir neden yoktur.